Quyết định 28/2018/QĐ-UBND ngày 09-8-2018 của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn TP, có hiệu lực sau 10 ngày ký và thay thế Quyết định 23/2015/QĐ-UBND. Trong bài viết này tập trung nội dung xem xét hỗ trợ, bồi thường.
1. Xem xét hỗ trợ, bồi thường tùy thời điểm
Để đảm bảo quyền lợi hợp pháp về nhà, đất của người dân sống trong khu vực quy hoạch, từ năm 2010 đến nay, UBND TP.HCM đã ban hành bốn Quyết định giải quyết cấp phép xây dựng tạm (các Quyết định 68/2010/QĐ-UBND, 21/2013/QĐ-UBND, 27/2014/QĐ-UBND và 26/2017/QĐ-UBND).
Theo đó, những trường hợp áp dụng theo Quyết định 68/2010/QĐ-UBND được quy định như sau: Đối với nhà được CPXD tạm trên nền đất cũ (như hiện trạng cũ) hoặc đất có mục đích sử dụng là đất ở thì hỗ trợ bằng 80% giá trị xây dựng theo suất vốn đầu tư xây dựng công trình do Bộ Xây dựng ban hành. Trường hợp trong giấy phép xây dựng (GPXD) hoặc quy hoạch sử dụng đất không ghi thời hạn thực hiện quy hoạch thì được hỗ trợ 80%. Các trường hợp CPXD tạm trên các loại đất khác thì hỗ trợ bằng 60%.
Các trường hợp áp dụng theo Quyết định 21/2013/QĐ-UBND thì sẽ xử lý hỗ trợ về nhà ở và công trình xây dựng theo quy định của Quyết định này. Cụ thể, theo Điều 2 của Quyết định 21/2013/QĐ-UBND, quy mô công trình CPXD tạm tối đa không quá ba tầng. Thời hạn sử dụng công trình, nhà ở riêng lẻ ghi trong GPXD tạm là thời gian thực hiện quy hoạch theo kế hoạch đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt nhưng tối đa không quá năm năm kể từ ngày quy hoạch được công bố. Nếu trong vòng năm năm kể từ ngày công bố công khai quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị tỉ lệ 1/2000 (quy hoạch phân khu), Nhà nước thu hồi đất để thực hiện quy hoạch thì không được bồi thường, hỗ trợ vật kiến trúc được xây dựng mới trong lộ giới hoặc phạm vi quy hoạch. Sau năm năm Nhà nước mới thực hiện quy hoạch thì bồi thường, hỗ trợ theo quy định hiện hành.
Trường hợp CPXD tạm theo Quyết định 27/2014/QĐ-UBND, việc xử lý hỗ trợ nhà ở, vật kiến trúc cũng được áp dụng theo quy định tại Quyết định này. Về quy mô xây dựng tạm cũng giống như Quyết định 21/2013/QĐ-UBND, tuy nhiên thời hạn sử dụng công trình, nhà ở riêng lẻ ghi trong GPXD tạm được tính là thời gian theo kế hoạch thực hiện quy hoạch xây dựng đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt nhưng tối đa không quá năm năm kể từ ngày 01-7-2013 hoặc kể từ ngày quy hoạch được công bố. Riêng đối với những khu vực đã có kế hoạch sử dụng đất hằng năm, thời hạn ghi trong GPXD được xác định theo kế hoạch sử dụng đất hằng năm nhưng không quá ba năm.
Nếu trong vòng năm năm kể từ ngày công bố công khai quy hoạch xây dựng tỉ lệ 1/2000 (quy hoạch phân khu) hoặc ba năm đối với những khu vực đã có kế hoạch sử dụng đất hằng năm, Nhà nước thu hồi đất để thực hiện quy hoạch thì không được bồi thường, hỗ trợ vật kiến trúc được xây dựng mới trong lộ giới hoặc phạm vi quy hoạch. Sau thời hạn nêu trên, Nhà nước mới thực hiện quy hoạch thì bồi thường, hỗ trợ theo quy định hiện hành.
Tương tự, trường hợp CPXD tạm theo Quyết định 26/2017/QĐ-UBND thì khi hết thời hạn CPXD tạm mà Nhà nước chưa thực hiện quy hoạch thì cơ quan đã CPXD sẽ thông báo cho chủ sở hữu công trình hoặc người được giao sử dụng công trình về điều chỉnh quy hoạch xây dựng và thực hiện gia hạn GPXD tạm. Tuy nhiên, QĐ 28/QĐ-UBND ngày 09-8-2018 của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh không nói rõ trường hợp GPXD tạm còn hạn mà Nhà nước thực hiện quy hoạch thì có được hỗ trợ hay không.
Nhà xây trái phép từ 01-7-2006: Không bồi thường, hỗ trợ
QĐ 28/2018/QĐ-UBND ngày 09-8-2018 của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh cũng quy định cụ thể về việc bồi thường, hỗ trợ với nhà ở, công trình phục vụ sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân. Nếu có giấy tờ hợp lệ thì sẽ được bồi thường 100% giá trị xây dựng theo suất vốn đầu tư xây dựng do Bộ Xây dựng ban hành.
Nếu không có giấy tờ hợp lệ thì sẽ chia thành ba thời điểm:
- Xây dựng trước ngày 01-7-2006 trên đất đủ điều kiện bồi thường về đất ở và tại thời điểm xây dựng chưa có quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được công bố hoặc phù hợp với quy hoạch, kế hoạch này. Đồng thời không vi phạm hành lang bảo vệ công trình hạ tầng kỹ thuật đã được cắm mốc thì bồi thường 100%.
- Nếu xây dựng trên đất không đủ điều kiện bồi thường nhưng đất đó lại được hỗ trợ về đất theo quy định thì nhà/công trình sẽ được hỗ trợ bằng 80%. Nếu nhà ở/công trình xây dựng trên đất được hỗ trợ về đất, xây dựng trên đất nông nghiệp hoặc trên sông, kênh rạch, kể cả xây một phần trên đất, một phần trên rạch thì đều được hỗ trợ. Tuy nhiên, mức hỗ trợ tùy theo thời điểm xây dựng. Cụ thể, mức hỗ trợ 70% giá trị xây dựng theo suất vốn đầu tư xây dựng do Bộ Xây dựng ban hành nếu xây dựng trước ngày 15-10-1993, bằng 50% từ ngày 15-10-1993 đến trước ngày 01-7-2004, bằng 30% từ ngày 01-7-2004 đến trước ngày 01-7-2006.
- Riêng trường hợp xây dựng từ ngày 01-7-2006 trở về sau thì không được bồi thường, hỗ trợ. Người có công trình xây dựng trái phép phải tự tháo dỡ hoặc phải chịu chi phí khi cơ quan chức năng nhà nước thực hiện phá dỡ./.
Nguyễn Văn Dũng – Phòng Tư pháp Q8